W odpowiedzi na pogarszającą się sytuację gospodarczą związaną z pandemią koronawirusa, rząd wdrożył szereg rozwiązań mających wspomóc przedsiębiorców w trudnych czasach.
Jedną z realnych i popularnych form pomocy przewidzianej w tzw. tarczy antykryzysowej jest dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy.
Wprowadzając ww. instrumenty pomocowe, ustawodawca niestety zapominał o dużej grupie pracowników z zagranicy.
Czy można ubiegać się o dofinansowania z tarczy dla cudzoziemców?
Aby pracownik-cudzoziemiec mógł rozpocząć i wykonywać legalnie pracę w Polsce, jeszcze przed jej podjęciem (co do zasady[1]) powinien uzyskać zezwolenie na pracę, odpowiednie zezwolenie na pobyt czasowy i pracę (tzw. zezwolenie zintegrowane) lub dysponować zarejestrowanym oświadczeniem o powierzeniu pracy.
Warunki zatrudnienia pracowników-cudzoziemców (w tym wysokość wynagrodzenia i wymiar etatu) są określone w ww. zezwoleniach / oświadczeniach i nie mogą być swobodnie modyfikowane.
Tym samym, aby dokonać obniżenia wysokości wynagrodzenia lub zmniejszyć wymiar etatu i skorzystać z pomocy z tarczy – zgodnie z obowiązującymi przepisami – konieczna jest najpierw zmiana zezwolenia lub nowe oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi. Obie procedury są jednak czasochłonne a zgodnie z obowiązującymi przepisami, wykonywanie pracy niezgodnie z warunkami z zezwolenia / oświadczenia stanowi nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcom i podlega karze.
Czy można w ramach tarczy obniżyć cudzoziemcowi etat bez zmiany zezwolenia?
W rezultacie pracodawcy, którzy zatrudniali cudzoziemców i chcieli skorzystać z tarczy, stawali przed dylematem: czy dokonać zmiany warunków pracy cudzoziemców na takich samych zasadach, jak wszystkim zatrudnionym pracownikom i zaryzykować narażeniem się na kary, czy rozpocząć żmudny proces uzyskania nowych zezwoleń ryzykując brakiem otrzymania dofinansowania w ramach tarczy. Decyzji nie ułatwiało rozbieżne podejście poszczególnych urzędów do kwestii zmiany samych zezwoleń (oświadczeń) w związku z rozwiązaniami wynikającymi z tarczy.
Światełko w tunelu – wytyczne ministerstwa
Po pierwszej fali entuzjazmu związanego z uruchomieniem tarczy, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dostrzegło tę lukę w przepisach. Aby zaradzić rosnącemu problemowi, wydane zostały specjalne wytyczne, które zostały skierowane do organów związanych z kontrolą legalności zatrudnienia cudzoziemców – pełna treść wytycznych dostępna jest TUTAJ.
W treści swojego stanowiska Ministerstwo potwierdziło rozbieżność przepisów tarczy z wymogami zmiany zezwoleń / oświadczeń. Stwierdziło jednocześnie, że zmiana warunków pracy cudzoziemców na takich samych zasadach, jakie dotyczą obywateli polskich, jest zgodna z prawem i interesem społecznym. Ponadto stosowanie sankcji przewidzianych w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, związanych z wykonywaniem pracy na warunkach niezgodnych z zezwoleniem lub oświadczeniem jest niezgodne z intencją ustawodawcy i nie powinno być karane. W piśmie tym zapowiedziana została również zmiana przepisów.
Nowe zasady
Problem ma być rozwiązany w ramach kolejnej nowelizacji tzw. tarczy antykryzysowej.
Na propozycję zmian ze strony ustawodawcy trzeba było poczekać – dopiero 28 kwietnia 2020 r. ukazał się rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Druk nr 344[2]), który wprowadza oczekiwane przez pracodawców zmiany dotyczące modyfikacji warunków zatrudnienia cudzoziemców.
Projektowane przepisy[3] zakładają, że w przypadku m.in. skorzystania przez przedsiębiorcę z dofinansowania do wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym albo obniżonym wymiarem czasu pracy, pracownicy-cudzoziemcy będą mogli wykonywać legalnie pracę na zmienionych warunkach bez konieczności zmiany zezwolenia, uzyskania nowego zezwolenia lub wpisania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń.
Etap prac parlamentarnych: Skierowano do I czytania na posiedzeniu Sejmu
AUTOR:
Marcel Mańka
Senior Consultant
marcel.manka@olesinski.com
+48 880 349 882
OPIEKUN MERYTORYCZNY
Lucyna Brayshaw
Partner | Radca prawny
lucyna.brayshaw@olesinski.com
+48 666 036 959
[1] Warunki oraz niezbędne wymagania w zakresie podjęcia przez cudzoziemca pracy na terenie Polski określa art. 87 i n. ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. 2004 Nr 99, poz. 1001 ze zm.)
[2] https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=344
[3] Nowy art. 15z5 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych